Σημείωμα Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδος
“Κάνοντας το γύρο της Ελλάδας, όπως ο ιερέας με το σταυρό το γύρο του ναού, σ’ απιθώνω στ’ αφάλι των Δελφών”
Ως απόλυτη έκφραση του πνευματικού και πανανθρώπινου λόγου του Πύθιου Απόλλωνα, του τιμώμενου θεού στο μαντείο των Δελφών, θεωρούνται οι Πυθικοί Αγώνες (Πύθια). Οι αγώνες ήταν πανελλήνιας εμβέλειας και τελούνταν κάθε τρίτο έτος των Ολυμπιακών Αγώνων από τον 582 π.Χ. έως και την ύστερη αρχαιότητα. Η ειδοποιός διαφορά των Πύθιων από τους άλλους πανελλήνιους αγώνες ήταν η συμπερίληψη σε αυτά, πλην των αθλητικών αγωνισμάτων, μουσικών αγώνων στους οποίους δινόταν ιδιαίτερη έμφαση.
Σύμφωνα με το δελφικό ιερατείο ιδρυτής των αγώνων ήταν ο ίδιος ο Απόλλωνας και ο Ορφέας είχε λάβει μέρος σε αυτούς. Στην Ηλέκτρα του Σοφοκλή τα Πύθια αναφέρονται ως “το λαμπρό στολίδι στους αγώνες της Ελλάδας”, ενώ η διάκριση ενός μουσικού της αρχαιότητας στα Πύθια του παρείχε “το εγκυρότερο πιστοποιητικό μουσικής αριστείας”, όπως έχει διατυπωθεί. Παρά το γεγονός ότι οι αναφορές για τις προσθήκες απαγγελίας δραματικής ποίησης στα Πύθια είναι όλες ύστερες, θα πρέπει μάλλον να απηχούν την πραγματική σύνθεση των εορτών κατά την κλασική αρχαιότητα, εφόσον είναι γνωστό ότι στο δελφικό μαντείο λατρευόταν με την ανάλογη θρησκευτική ευλάβεια ο Διόνυσος, προστάτης του αρχαίου δράματος.
Αυτός ο σπάνιος αλλά πλήρης σοφίας συγκερασμός δύο αντίθετων και μη συμβατών φαινομενικά θεωρήσεων της αρχαίας ελληνικής θρησκείας, του απολλώνιου-εξισορροπητικού στοιχείου με το διονυσιακό-ευμετάβλητο προσιδίαζε στη δελφική θεολογία η οποία ήταν προσηλωμένη σε θεμελιώδεις αρχές, όπως η ελευθερία της βούλησης και η ανεκτικότητα που οφείλει να χαρακτηρίζει τον άνθρωπο. Όπως ο Ηράκλειτος επισημαίνει “ο άνακτας του οποίου το ιερό είναι στους Δελφούς δεν φανερώνει αλλά σημαίνει”. Το άτομο δηλαδή καθίσταται υπεύθυνο και αναλαμβάνει το κόστος των πράξεων και των αποφάσεων του απαλλαγμένο από τις εμμονές μίας ανέσπερης θρησκοληψίας.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής θρησκείας εμφανίζεται με τόση ενάργεια o λατρευόμενος θεός ως προστάτης της κοσμικής τάξης και εξηγητής του ηθικού νόμου, χαρακτηριστικά άμεσα συνδεόμενα με την παράλληλη ιδιότητα του Απόλλωνα ως αρχηγέτη, του καθοδηγητή των ελληνίδων πόλεων κατά τον Β’ μεγάλο αποικισμό. Ο καθοριστικός μάλιστα ρόλος των θεωρούμενων ως δελφικών χρησμών στην επιτυχή έκβαση της ίδρυσης των αποικιών και η συμβολή του αποικισμού στην εξασφάλιση των συμφερόντων των ελληνικών πόλεων στη Δύση συνέτειναν στη διαμόρφωση της δοξασίας ότι στους Δελφούς βρισκόταν το «κέντρο του κόσμου».
Το πολιτιστικό καταπίστευμα των Δελφών, πλούσιο σε ευγενείς ιδέες που συνδέονται με την περιφρούρηση της ειρήνης και της ουσιαστικής συναδέλφωσης των λαών, ενέπνευσε τον Άγγελο Σικελιανό, λυρικό ποιητή του 20ού αιώνα και έναν εκ των πρώτων οραματιστών μίας ενωμένης και βαθιά ουμανιστικής Ευρώπης, στη σύλληψη της Δελφικής Ιδέας, της δημιουργίας δηλαδή ενός θεσμού παναθρώπινης αλληλεγγύης ο οποίος θα ήταν δυνατό να εγγυηθεί τη διεθνή εκεχειρία.
Παρά το γεγονός ότι το όραμα του ζεύγους Σικελιανού άρχισε να εγκαταλείπεται αμέσως μετά τη διοργάνωση των δελφικών εορτών κατά τα έτη 1927 και 1930 για λόγους που οφείλονται σε εθνικά και ιδεολογικά στερεότυπα της εποχής, τα σπέρματα της Δελφικής Ιδέας συνέχισαν να εμπνέουν κάθε ελεύθερα σκεπτόμενο πολίτη και να αποτελούν σπουδαία παρακαταθήκη των κοινωνιών που επιδιώκουν την πολιτική και εθνική τους αυθυπαρξία, σέβονται όμως παράλληλα τη μοναδικότητα και τη διαφορετικότητα των άλλων λαών.
Η εκ νέου προσπάθεια επιστροφής των Δελφικών Αγώνων με τη μορφή του Φεστιβάλ Δελφών στον τόπο όπου γεννήθηκαν μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να προσφέρει για την Ελλάδα και την ανθρωπότητα.-
